ความเชื่อความศรัทธา

  ความเชื่อเกี่ยวกับผีตาโขน ประวัติความเชื่อในการทำหน้ากากผีตาโขนหน้ากากผีตาโขนเป็นหน้ากากที่ใช้ในพิธีกรรมตามความเชื่อศรัทธาทางศาสนาที่มีในอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลยการใช้หน้ากาก มีความสำคัญและความสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับชาติพันธุ์มนุษย์ในลุ่มแม่น้ำโขงทั้งมวล ซึ่งแต่ละพื้นที่จะมีชื่อเรียกต่างกันออกไปความเชื่อศรัทธาของชาติพันธ์มนุษย์ในลุ่มแม่น้ำโขง ชาติพันธุ์มนุษย์ในลุ่มแม่น้ำโขงเป็นอารยะชนที่มีความเจริญมาช้านาน มีความเชื่อเรื่องผี มีพิธีกรรมเกี่ยวข้องในวิถีชีวิตตลอดมาหิ้ง เป็นที่สถิตของวิญญาณบรรพบุรุษ จะเรียกว่าผีบรรพบุรุษหรือผีเชื้อก็ได้

ขบวนแห่ผีตาโขน

การรักษาหิ้งนั้นมีจารีตคำสอนและคำสั่งของบรรพบุรุษเป็นแนวปฏิบัติ ภายในห้องของบ้านจะมีที่บูชาวิญญาณผีบรรพบุรุษเรียกว่าหิ้งบนหิ้งจะมีพานหรือมีจานใส่เทียนและดอกไม้บูชา ซึ่งเจ้าของบ้านและลูกหลานจะต้องนำมาบูชาทุก 8 ค่ำ 15 ค่ำ หรือทุกวันพระ หิ้งเป็นที่สำหรับอธิฐานขอความช่วยเหลือของครองครัวครอบครัวใดถ้ามีการเปลี่ยนแปลงอะไรขึ้นภายในเจ้าหิ้งจะต้องการทำพิธีกรรมบอกกล่าวหิ้งโดยมีความเชื่อว่าผีบรรพบุรุษจะคอยคุ้มครองและช่วยหนุนนำในการดำเนินชีวิตแต่ถ้าบุคคลในครอบครัวทำผิดไม่อยู่ในจารีตผีบรรพบุรุษก็จะลงโทษดังนั้นความเชื่อเรื่องหิ้งนี้จึงสามารถควบคุมพฤติกรรมของทุกคนในครอบครัวให้อยู่ในกรอบของจารีประเพณีอันดีได้ หอเป็นที่สถิตของวิญญาณเจ้านายผู้มีอำนาจเคยปกครองมาแต่ดั้งเดิมสถานที่ของหอเป็นบริเวณที่เหมาะและมีความศักดิ์สิทธิ์ เป็นสถานที่ห้ามผู้คนเข้าไปรบกวน ห้ามตัดต้นไม้ และจับสัตว์ หอที่ตั้งมานานจะมีลักษณะเป็นป่าอันร่มรื่น ผู้ที่ไม่ปฏิบัติตามเชื่อว่าจะมีอันเป็นไป หอทุกหอมีกวน เจ้ากวน กวนจ้ำ หรือเฒ่าจ้ำ เป็นผู้ดูแลและผู้นำในการทำพิธีเซ่นไหว้ต่างๆ ผู้ที่จะเป็นกวนประจำหอได้นั้นจะต้องเป็นผู้ที่ชาวบ้านเลือก ส่วนใหญ่เป็นชายสูงอายุที่มีความประพฤติอยู่ในศีลธรรม เป็นที่ยอมรับของชาวบ้าน หอทุกหอจะมีกำหนดการเซ่นไหว้ของหอเป็นประจำทุกๆปี ซึ่งระยะเวลาจะแตกต่างกันไปแต่ละชุมชน นอกจากพิธีกรรมเซ่นไหว้ประจำปีของหอแล้วยังมีพิธีกรรมการบะ พิธีกรรมนี้ใช้เพื่อให้การอธิษฐานขอไว้จะได้สำเร็จดังปรารถนา ผู้ที่ทำการบะจะมีเรื่องสำคัญที่ต้องการความช่วยเหลือ เช่น มีคดีความ  มีการเจ็บป่วย   มีการทำธุรกิจการค้า  มีภาระพิเศษจะต้องเดินทาง  มีวาระที่ต้องสอบแข่งขันหรือมีการคัดเลือกต่างๆ หรือมีเรื่องอื่นๆ เมื่อเรื่องที่อธิฐานไว้สำเร็จแล้วก็จะได้นำเครื่องที่บะไว้มาถวายเป็นการแก้บะ ถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่สืบทอดกันต่อมา วัด เป็นสถานที่ศักดิสิทธิ์ทางพุทธศาสนา เจ้าหิ้งเจ้าหอหรือกวนจะต้องมาปฏิบัติบารมี และสร้างกุศลให้กับดวงวิญญาณที่สถิตในหิ้ง  หอและสิ่งศักดิสิทธิ์อื่นที่เป็นของรักษาในบ้านวัดพระธาตุศรีสองรักวัดพระธาตุศรีสองรักในอำเภอด่านซ้ายจังหวัดเลยทุกๆปีมีจะมีงานบูชาหรืองานนมัสการจะมีใน วันขึ้น 15 ค่ำ ของ เดือน 6 ของ พิธีที่สำคัญคือพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา  มีการอุปสมบทเป็นประจำทุกปีเป็นประเพณีที่ขาดไม่ได้กวนหรือเจ้ากวนของแต่ละหมู่บ้านตลอดจนบ้านใดที่มีหิ้งบูชาก็จะมีการตั้งกองบวชอุทิศกุศลให้กับดวงวิญญาณที่สถิตอยู่ที่หอและหิ้งแล้วจึงมีพิธีกรรมบูชาพระธาตุศรีสองรัก การบูชาพระธาตุด้วยต้นผึ้งเป็นสำคัญ ดังนั้นการกำหนดวันบูชาพระธาตุแต่โบราณมานั้นได้กำหนดในวันขึ้น  15 ค่ำเดือน  6 ของทุกปีโดยไม่ต้องเลือนตามปฏิทินที่เป็นปีอธิกมาศ เจ้าหิ้งเจ้าหอแต่ละชุมชนแต่ละหมู่บ้านและชาวเมืองจะมารวมพิธีกรรมโดยไม่ต้องนัดหมายถือปฏิบัติกันมาเป็นประเพณีจนถึงปัจจุบัน